M2.04 Realizacja procesu mentoringu

W latach 70. XX wieku, Kenneth Thomas i Ralph Kilmann określili pięć głównych stylów radzenia sobie z konfliktem, które różnią się stopniem kooperatywności i asertywności. Twierdzili, że ludzie mają zazwyczaj swój preferowany styl rozwiązywania konfliktu. Zauważyli też, że różne style były najbardziej przydatne w różnych sytuacjach. Opracowali Thomas-Kilmann Conflict Mode Instrument (TKI), które pozwala na identyfikację stylu radzenia sobie z konfliktem. Thomas i Kilmann rozróżniali następujące style radzenia sobie z konfliktem:

Style radzenia sobie z konfliktem (orpacowanie własne na podtawie Thomas and Kilmann)

1. Rywalizacja: Ludzie skłaniający się ku stylowi opartemu na rywalizacji przyjmują twarde stanowisko i wiedzą, czego chcą. Zazwyczaj działają z pozycji siły, wynikającej z takich elementów jak pozycja, ranga, doświadczenie lub umiejętność perswazji. Styl ten może być przydatny w razie sytuacji awaryjnej i konieczności podjęcia szybkiej decyzji, gdy decyzja jest niepopularna, lub w obronie przed kimś, kto próbuje egoistycznie wykorzystać sytuację. Jednak użyta w mniej nagłych sytuacjach, może pozostawić ludzi poranionych, niezadowolonych i urażonych.

2. Współpraca: Ludzie skłaniający ku stylowi opartemu na współpracy próbują spełnić potrzeby wszystkich zaangażowanych osób. Mogą oni być bardzo asertywni, ale w przeciwieństwie do stylu opartego na rywalizacji, skutecznie współpracują i uznają, że każdy jest ważny. Styl ten przydaje się, gdy trzeba zebrać wiele różnych punktów widzenia i określić najlepsze rozwiązanie, gdy w grupie pojawiały się już konflikty, lub gdy sytuacja jest zbyt ważna, aby pozwolić na kompromis.

3. Kompromis: Osoby preferujące styl oparty na kompromisie próbują znaleźć rozwiązanie, które przynajmniej częściowo zadowoli każdego. Od wszystkich oczekuje się rezygnacji z czegoś, a osoba idąca na kompromis również musi coś odpuścić. Kompromis przydaje się, gdy koszt konfliktu jest wyższy niż koszt przegranej, gdy równi przeciwnicy są w klinczu, i gdy zbliża się deadline.

4. Przystosowanie się: Styl ten wskazuje chęć spełnienia potrzeb innych osób kosztem własnych potrzeb. Taka osoba często wie, kiedy zrezygnować z czegoś na rzecz innych, ale może dać się namówić na poddanie się, nawet gdy nie jest to konieczne. Taka osoba nie jest asertywna, ale wysoce skłonna do współpracy. Przystosowanie się jest odpowiednie, gdy dane kwestie są istotniejsze dla drugiej strony, gdy pokój jest bardziej wartościowy niż wygrana, lub gdy chce się być na takiej pozycji, aby odebrać "przysługę", którą się dało. Ludzie jednak mogą nie odpłacić za przysługę, więc podejście to raczej nie daje najlepszych efektów.

5. Unikanie: Osoby preferujące ten styl chcą całkowicie uniknąć konfliktu. Styl ten charakteryzuje delegowanie decyzji kontrowersyjnych, akceptowanie decyzji domyślnych oraz niechęć do ranienia czyichkolwiek uczuć. Może być odpowiedni, gdy zwycięstwo jest niemożliwe, gdy problem jest nieistotny, lub gdy ktoś inny ma lepszą pozycję do rozwiązania problemu. Jednak w wielu sytuacjach jest to podejście słabe i nieskuteczne.

Rozumiejąc różne style, możesz je wykorzystać do zastanowienia się nad najbardziej odpowiednim podejściem (lub mieszaniną podejść) względem sytuacji, w której się znajdujesz. Możesz też pomyśleć o własnym instynktownym podejściu i dowiedzieć się, jak je zmienić, jeżeli to konieczne. W sytuacji idealnej można przyjąć podejście pasujące do sytuacji, rozwiązujące problem, szanujące uzasadnione interesy innych osób i naprawiające zniszczone relacje pracownicze.