M2.05. Zapis i analiza procesu mentoringu

3. Informacja zwrotna w ocenie postępów uczenia się i w procesie mentoringu

Żeby samodoskonalenie i realizacja postawionych celów, miały charakter świadomy i motywujący potrzebne jest przekazywanie osobie uczącej się konstruktywnych informacji zwrotnych (feedback). Przekazywanie informacji zwrotnej to jedno z najważniejszych narzędzi, jakie ma do dyspozycji mentor, dające możliwość wpływania na kompetencje i zachowania mentee, informowania go jakie robi postępy i czego jeszcze powinien się nauczyć. Zadaniem mentee jest przyjęcie (ze zrozumieniem) feedbacku, zaakceptowanie przekazywanych treści oraz reakcja na informację zwrotną, w postaci konkretnych działań (czasem korekty przyjętych celów).
Informacja zwrotna jest jednym ze sposobów komunikowania się. Komunikacja stanowi kluczowy element mentoringu, ale nieprawidłowo prowadzona może stanowić dla niego poważną barierę. Najczęstsze błędy popełniane w komunikacji, wpływające na proces mentoringu dotyczą:

  • braku umiejętności spojrzenia na sytuację z perspektywy mówiącego (nieumiejętność wczucia się w sytuację)
  • ulegania emocjom
  • utrudnień percepcyjnych, ale także samopoczucie
  • posługiwania się stereotypami
  • krytykowania, grożenia i obrażania mówiącego
  • rozkazywania
  • moralizowania
  • przerywania i konfrontacyjnego nastawienia
  • niesłuchania i wybiórczości uwagi
  • decydowania za drugą osobę
  • dawania rad
  • przekonania o swojej racji (bez nastawienia na dialog)
  • wreszcie braku jasno sprecyzowanego celu rozmowy (komunikacji).

Informacja zwrotna jest najważniejszym narzędziem jakie ma do dyspozycji mentor w celu przekazywania uczącemu się informacji nt. postępów i oceny aktywności w ramach procesu mentoringu.
Żeby informacja zwrotna była efektywna powinna spełniać następujące kryteria:

  • Motywy nadawcy (mentora) muszą być czyste, nie ma miejsca na emocje, takie jak: gniew czy złość.
  • Musi występować spójność wypowiedzi - znaki werbalne i niewerbalne powinny być ze sobą zgodne, ponadto zalecenie jest utrzymywanie stałego kontaktu wzrokowego
  • Nadawca (w tym wypadku mentor) powinien mówić tylko we własnym imieniu, używać komunikatu „ja", np. „Nie widzę zaangażowania z twojej strony..."
  • Informacja zwrotna powinna być zorientowana na przyszłość i na twoje oczekiwania, a nie na popełnione w przeszłości błędy i ich wypominanie
  • Informacja zwrotna ma pomagać, a nie niszczyć relacje międzyludzkie, dlatego powinna być zorientowana na problem, a nie na ludzi. Informacja zwrotna powinna dotyczyć problemu, zadania, zachowania, a nie człowieka lub cechy, którą posiada
  • W informacji zwrotnej powinny być wskazywane konkretne zachowania, na które dana osoba ucząca się ma wpływ. Powinna odnosić się do konkretnej sytuacji, unikać należy generalizowania i sformułowań: „zawsze", „wszyscy", „nigdy", odbieranych przez uczącego się jako niesprawiedliwe i raniące
  • W informacji zwrotnej powinno się zawierać porównywanie z obowiązującym standardem, a nie z innymi pracownikami, powinno to być opisywanie, a nie ocenianie
  • Pamiętaj, kierowanie komunikatów (powinny to być proste komunikaty) powinno następować tylko do osoby zainteresowanej
  • Informacja zwrotna powinna pojawić się krótko po zdarzeniu, którego dotyczy, powinna zawierać uzasadnienia, żeby odbiorca (osoba ucząca się) mógł zrozumieć, dlaczego przekazywana informacja jest ważna
  • Informacja zwrotna powinna być przekazana w sposób przemyślany i dokładny, nigdy nie powinna przekształcać się w udzielanie rad
  • Należy upewnić się (zadając pytania), że rozmówca dobrze zrozumiał, co chciałeś/chciałaś mu przekazać
  • Pamiętaj nic nie działa lepiej niż własny przykład – zadbaj więc o spójność tego, czego oczekujesz, z przykładem, jaki dajesz swoim zachowaniem.