M2.03. Ανάλυση των συνθηκών που σχετίζονται με τη διαδικασία καθοδήγησης (mentoring) στο χώρο εργασίας
2. Προβλήματα σχετικά με την ικανοποίηση του/ης εκπαιδευόμενου/ης από τη θέση εργασίας ή τη διαδικασία καθοδήγησης (mentoring)
Το Mentoring είναι "η υποστήριξη και η ενθάρρυνση των ανθρώπων να διαχειριστούν τη δικές τους γνώσεις προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τις δυνατότητές τους, να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους, να βελτιώσουν την απόδοσή τους και να γίνουν το πρόσωπο που θέλουν να είναι" (Eric Parsloe, The Oxford School of Coaching & Mentoring) .
Προτεραιότητα στον/ην καθοδηγούμενο/η: Ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα mentoring διασφαλίζει ότι ο/η καθοδηγούμενος/η κατανοεί πλήρως τις συνθήκες και τις ανάγκες των πελατών και προσφέρει υπηρεσίες προσανατολισμένες στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους και υποστηρίζει την ατομική τους πρόοδο. Μια δήλωση των αξιών αποτελεί δέσμευση για την παροχή υπηρεσιών που αντανακλούν την αποστολή και το όραμα του προγράμματος και δείχνουν το σωστό τρόπο. Για παράδειγμα, έχει ως στόχο:
- Την παροχή δομημένων και υποστηριζόμενων σχέσεων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του εκπαιδευόμενου και του μέντορα.
- Την προώθηση σχέσεων φροντίδας και υποστήριξης.
- Την ενθάρρυνση του καθενός χωριστά προκειμένου να αναπτύξει στο έπακρο τις δυνατότητές τους.
- Την ενθάρρυνση του καθενός χωριστά προκειμένου να αναπτύξει το δικό του όραμα για το μέλλον.
Οι μέντορες και οι καθοδηγούμενοι θα πρέπει να κάνουν σε μια τακτική ανασκόπηση της σχέσης και της προόδου που έχουν. Εάν δεν το κάνουν αυτό, μπορεί να μειωθούν οι πιθανότητες επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί, επομένως οι στόχοι και οι ενέργειες πρέπει να προσαρμοστούν και σε ορισμένες περιπτώσεις να αλλάξουν καθώς τα πράγματα εξελίσσονται. Εάν δεν ελέγχεται και αναθεωρείται η ποιότητα της σχέσης τακτικά και με ειλικρίνεια, τα προβλήματα ενδέχεται να μην εντοπιστούν ή να εντοπιστούν προκαλώντας, σε ορισμένες περιπτώσεις, ανεπανόρθωτη ζημία στη σχέση. To mentoring είναι μια προστατευμένη σχέση στην οποία η μάθηση και ο πειραματισμός συμβαίνουν μέσω της ανάλυσης, της εξέτασης, της επανεξέτασης και του προβληματισμού σχετικά με την πρακτική, τις καταστάσεις, τα προβλήματα, τα λάθη και τις επιτυχίες (τόσο των μεντόρων όσο και των εκπαιδευομένων). To mentoring γίνεται για να βοηθηθεί τον/η εκπαιδευόμενο/η να αναπτυχθεί με αυτοπεποίθηση και να αναπτύξει ανεξαρτησία, αυτονομία και ωριμότητα.
Η σχέση mentoring είναι μια ξεχωριστή σχέση όπου δυο άνθρωποι συνδέονται πραγματικά μεταξύ τους. Με άλλα λόγια σχηματίζουν ένα δεσμό που βασίζεται σε αμοιβαία εμπιστοσύνη και σεβασμό, ανοικτό πνεύμα και ειλικρίνεια, όπου καθένας μπορεί να είναι ο εαυτό του. Είναι μια ισχυρή και συναισθηματική σχέση. Η σχέση αυτή επιτρέπει στον/ην εκπαιδευόμενο/η να μάθει και να αναπτυχθεί σε ένα ασφαλές και προστατευμένο περιβάλλον.
Ως μέντορας, μπορεί να είναι πολύ εύκολο να θέλετε να μπείτε και να λύσετε τα προβλήματα των καθοδηγούμενων. Ωστόσο, ο ρόλος του μέντορα είναι να βοηθήσει τον/ην καθοδηγούμενο/η να σκεφτεί για τον εαυτό του/ης και για να το πράξει αυτό απαιτούνται ερωτήσεις που προκαλούν σκέψη, προκειμένου να βοηθηθεί να σκεφτεί τις εμπειρίες του/της και να μάθει από το μέντορα του/της.
Ο διάλογος μεταξύ του μέντορα και του/ης καθοδηγούμενου/ης αποτελεί ευκαιρία για να:
- Ανακαλύψετε πρόσθετα γεγονότα και πληροφορίες σχετικά με τον/ην καθοδηγούμενο/η.
- Επιβεβαιώσετε τους στόχους, τις φιλοδοξίες και τις ανάγκες του/ης καθοδηγούμενου/ης
- Εξερευνήσετε τα βαθιά συναισθήματα για κάποιες καταστάσεις
- Εντοπίσετε τα προβλήματα και πιθανές λύσεις
- Ανακαλύψετε τις υποχρεώσεις του/της για την ανάπτυξή του/της.
Στρατηγική παρακολούθησης και αξιολόγησης: Είναι σημαντικό να καθιερωθεί μια στρατηγική παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιπτώσεων κατά το αρχικό στάδιο σχεδιασμού και να ενσωματωθεί στην καθημερινή δραστηριότητα που θα οδηγεί σε συνεχή βελτίωση και ενίσχυση της ποιότητας.
Το mentoring πραγματοποιείται σε συνεχή βάση, επιτρέποντας την έγκαιρη παρέμβαση όταν τα πράγματα βρίσκονται εκτός σχεδίου ή μεταβάλλονται πτυχές του προγράμματος. Οι μέντορες και οι καθοδηγούμενοι θα πρέπει να συνεισφέρουν στη διαδικασία παρακολούθησης και την τελική αξιολόγηση. Ζητώντας τους να πουν τι βρήκαν πιο χρήσιμο και τι αισθάνονται ότι πρέπει να αλλάξει, θα βοηθήσει τους συμμετέχοντες και θα παράσχει πολύτιμες αποδείξεις για την εμπειρία τους. Οι μέθοδοι συλλογής δεδομένων παρακολούθησης μπορούν να περιλαμβάνουν:
- Προγραμματισμένες συναντήσεις με τους μέντορες και τους καθοδηγούμενους
- Μέθοδοι συλλογής συνεχών ανατροφοδοτήσεων (προτάσεις, εποπτεία μέντορα)
- Γραπτά αρχεία, π.χ. τα αρχεία καταγραφής των συναντήσεων, τα σχέδια δράσης που καταγράφεται η πορεία του/ης καθοδηγούμενου/ης
- Στοιχεία από τις ενότητες υποστήριξης και/ή εποπτείας με το/η μέντορα
Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι ο σκοπός της αξιολόγησης είναι σαφής, γνωρίζοντας η αξιολόγηση ποιου σημείου θα βοηθήσει να εντοπιστεί αν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι και σε ποιο βαθμό. Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι παρουσιαστούν τα αποτελέσματα που δείχνουν ότι το πρόγραμμα έχει κάνει τη διαφορά.
Η διαδικασία αξιολόγησης θα πρέπει να βασίζεται στην ανάλυση των αποτελεσμάτων του προγράμματος και των σχέσεων mentoring. Προτεινόμενες μέθοδοι συλλογής δεδομένων αξιολόγησης:
- Συνεντεύξεις ή συναντήσεις ανατροφοδότησης (μεμονωμένα ή ως ομάδες) με μέντορες, καθοδηγούμενους και προϊσταμένους/διευθυντές σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα.
- Focus group (μελέτη ομάδας στόχου)
- Ερωτηματολόγια από τους μέντορες και τους καθοδηγούμενους. Αποφασίστε πόσο συχνά θα γίνεται αυτό. Αυτό θα εξαρτηθεί σε κάποιο βαθμό και από τη διάρκεια της διαδικασίας mentoring.
- Aξιολόγηση των επιτευχθέντων και μη ορόσημων, στόχων και αποτελεσμάτων που εντοπίζονται και καταγράφονται μέσω διαδικασιών σχεδιασμού δράσεων σε σχέση με τα επιθυμητά αποτελέσματα.