Μάθημα για μέντορα στον τομέα της οικολογικής βιομηχανίας

To mentoring μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μια ευρεία ποικιλία καταστάσεων και διαφορετικών σημείων στην επαγγελματική ζωή κάποιου. Για παράδειγμα:

• Εισαγωγή για ένα νεοπροσληφθέν άτομο
• Άτομα που εργάζονται για την προώθηση
• Προσωπικό που έχει αλλάξει ρόλους στο τμήμα ή στον οργανισμό.
• Προσωπικό σε προγράμματα δομημένης μάθησης.
• Αλλαγές στους ρόλους εργασίας, για παράδειγμα, έπειτα από αναδιάρθρωση
• Συνεχής Επαγγελματική Ανάπτυξη (Continuous Professional Development, CPD)

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους ένας/μία καθοδηγούμενος/η μπορεί να υποστηριχθεί, να ενθαρρυνθεί και να του/της δοθεί εποικοδομητική ανατροφοδότηση. Για κάθε τεχνική, είναι σημαντικό να γνωρίζετε το σκοπό, την καταλληλότητά της, τον πιθανό αντίκτυπο και την αξία της για τους/ις καθοδηγούμενους/ες. Οι τεχνικές μπορούν να περιλαμβάνουν:

• Παροχή συμβουλών - προσφέροντας στον/ην καθοδηγούμενο/η τη γνώμη σας σχετικά με την καλύτερη πορεία δράσης
• Παροχή πληροφοριών - δίνοντας πληροφορίες σχετικά με μια συγκεκριμένη κατάσταση (π.χ. πρόσβαση σε πόρους)
• Δράσεις υποστήριξης - κάνοντας κάτι για λογαριασμό του/ης καθοδηγούμενου/ης
• Παρατήρηση και παροχή ανατροφοδότησης – κρυφή παρακολούθηση και παρατήρηση της εργασίας από ένα ή και τα δύο μέρη. Η παρατήρηση σε συνδυασμό με την εποικοδομητική ανατροφοδότηση είναι ένα ισχυρό εργαλείο μάθησης.
• Αναθεώρηση – βάσει εμπειρίας μπορεί να αναπτυχθεί ένα αίσθημα κατανόησης που επιτρέπει σε κάποιον να εξετάσει μελλοντικές ανάγκες, να διερευνήσει επιλογές και στρατηγικές.

Η επιλογή των τεχνικών μπορεί να καθοδηγείται από διάφορους παράγοντες, όπως:

• Αξίες και αρχές που στηρίζουν το πρόγραμμα mentoring - στην περίπτωση αυτή, ενθαρρύνεται η αυτάρκεια και η ενδυνάμωση.
• Κοινή κατανόηση του/ης καθοδηγούμενου/ης και του μέντορα του σκοπού της σχέσης mentoring
• Ποιότητα και επίπεδο επαγγελματικής σχέσης
• Επίπεδο εμπειρίας και ανάγκης του/ης καθοδηγούμενου/ης
• Επίπεδο ευαισθητοποίησης και άνεση του μέντορα με τη διαδικασία mentoring

To mentoring είναι μια εμπειρία ενδυνάμωσης για τους/ις καθοδηγούμενους/ες. Είναι, επομένως, ζωτικής σημασίας οι στρατηγικές που έχουν επιλεγεί να ενθαρρύνουν τον/ην καθοδηγούμενο/η προς την αυτονομία. Ο/Η καθοδηγούμενος/η αναμένεται να διαπραγματευτεί τις μορφές υποστήριξης που απαιτούνται στην αρχή χρησιμοποιώντας διαδικασίες που βοηθούν στην αυτοβοήθεια, όπως ημερολόγια εκμάθησης, αρχεία αυτοελέγχου, αναθεώρηση συναντήσεων και ανατροφοδότηση. Η σχέση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και για τα δύο μέρη και εξαρτάται από τη σαφή επικοινωνία. Αυτή η πολύ σημαντική επικοινωνία μπορεί να βελτιωθεί με την ανάλυση μιας σειράς βασικών δεξιοτήτων, της ενεργού ακρόασης και της αμφισβήτησης.

Η δεξιότητα της ενεργής ακρόασης
Η ενεργή ακρόαση είναι η ικανότητα να ακούτε και να εσωτερικεύετε όσα λέγονται, ουσιαστικά ακούγοντας και κατανοώντας. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ολόκληρο τον εαυτό σας για να μεταδώσετε το μήνυμα σε ένα ενεργό ακροατή που συμμετέχει στη συζήτηση, δείχνοντας ενδιαφέρον, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη και το σεβασμό.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας. Η μη λεκτική επικοινωνία έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο από ό,τι μόνο οι λέξεις, έτσι η έκφραση του προσώπου, η επαφή με τα μάτια, οι μη λεκτικές προτροπές (π.χ. επιβεβαίωση με το κεφάλι) και η στάση του σώματος (ελαφριά κλίση στον/ην καθοδηγούμενο/η δείχνοντας ενδιαφέρον) θα συμβάλουν σημαντικά στην εδραίωση της επαγγελματικής σχέσης και θα δημιουργήσουν κατάλληλο κλίμα για συζήτηση. Ο στόχος είναι ένα ήσυχο, ευχάριστο και χαλαρό περιβάλλον χωρίς φυσικά εμπόδια (π.χ. γραφείο μεταξύ μέντορα και καθοδηγούμενου/ης) που θα χρησιμοποιηθεί για τη διεξαγωγή της συνάντησης.

Χρήση της τέχνης των ερωτήσεων
Οι ερωτήσεις, αν χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά, είναι ένα πολύ χρήσιμο και ισχυρό εργαλείο. Επιτρέπει την ανάπτυξη της σχέσης μέντορα-καθοδηγούμενου/ης, βοηθώντας το μέντορα να κατανοήσει την κατάσταση ή το δίλημμα του/ης καθοδηγούμενου/ης, βοηθώντας τον/ην να διερευνήσει και να κατανοήσει τις εμπειρίες του με την ελπίδα να διαμορφώσει δρόμους και ενέργειες για το μέλλον. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να κάνετε ερωτήσεις, μπορεί να είναι:

• Να ικανοποιήσετε την περιέργεια
• Να αποκτήσετε ή να αποσαφηνίσετε πληροφορίες
• Να βοηθήσετε στη διερεύνηση ενός προβλήματος
• Να εξετάσετε πιθανές εναλλακτικές λύσεις
• Να ελέγξετε την κατανόηση
• Να αμφισβητήσετε τις αντιφάσεις, τις απόψεις κλπ.
• Να προάγετε τη συζήτηση
• Να κατευθύνετε τη συζήτηση

Με το αποτέλεσμα που έχουν οι ερωτήσεις και τη δύναμή τους, είναι σημαντικό να επιλέγετε εκείνες που είναι πιο χρήσιμες. Οι ερωτήσεις μπορούν ουσιαστικά να χωριστούν σε δύο τύπους, κλειστές ή ανοιχτές ερωτήσεις.

Ανοιχτές ερωτήσεις: Αυτές είναι ερωτήσεις που απαιτούν κάτι περισσότερο από ένα «ναι» ή «όχι» και συνήθως ξεκινούν από το 'Πώς;' 'Πού;' 'Τι;' 'Ποιος;'. Οι ερωτήσεις που αρχίζουν με αυτές τις λέξεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για:

• Απόκτηση πληροφοριών - "Ποιο ήταν το αποτέλεσμα του...;"
• Διερεύνηση προσωπικών θεμάτων - "Ποια είναι η άποψή σας για ...;" "Τι περιμένετε να επιτύχετε;" "Πώς αισθάνεστε ότι έχετε...;"
• Εξέταση και διερεύνηση των δρόμων - "Ποιες είναι οι πιθανές επιλογές για...;" "Τι μπορεί να βοηθήσει όταν...;" "Πώς θα αντιμετωπίζατε...;"

Κλειστές ερωτήσεις: Πρόκειται για ερωτήσεις που έχουν ως απάντηση ένα "ναι" ή "όχι" περιορίζοντας έτσι την ευκαιρία για επέκταση του/ης καθοδηγούμενου/ης, κλείνοντας τη συζήτηση π.χ. «Μήπως ...;», «Έχετε ...;». Η συνεχής χρήση των κλειστών ερωτήσεων θα περιορίσει τη συζήτηση με αποτέλεσμα ο/η καθοδηγούμενος/η να λέει λιγότερα και ο μέντορας να θέτει όλο και περισσότερες ερωτήσεις. Το συνολικό αποτέλεσμα είναι η κακή επικοινωνία και ένα δύσκολο περιβάλλον για να εργαστείτε. Υπάρχουν στιγμές που οι κλειστές ερωτήσεις είναι χρήσιμες. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να συνοψίσετε και να επιβεβαιώσετε μια συζήτηση, π.χ. "Λοιπόν, λέτε ότι δεν έχετε πρόβλημα με ...;".

Αποφύγετε να κάνετε πολλαπλές ερωτήσεις. Πρόκειται για μια σειρά διαφορετικών ερωτήσεων που τέθηκαν στην ίδια πρόταση. Είναι ασαφείς, προκαλούν σύγχυση και εμποδίζουν αμφότερα τα μέρη να επικεντρωθούν στη συνάντηση.