M2.04 Υλοποίηση της διαδικασίας mentoring
5. Διασφάλιση ότι ο/η εκπαιδευόμενος/η έχει επαρκή υποστήριξη από τη διοίκηση του χώρου εργασίας και τους συναδέλφους του/ης για μάθηση
Παραδοσιακά, το mentoring είναι μακροπρόθεσμη μετάδοση υποστήριξης, καθοδήγησης και συμβουλών. Στον εργασιακό χώρο τείνει να περιγράψει μια σχέση στην οποία ένας πιο πεπειραμένος συνάδελφος χρησιμοποιεί τη μεγαλύτερη γνώση και εμπειρία της δουλειάς ή του χώρου εργασίας για να υποστηρίξει την ανάπτυξη ενός χαμηλότερης βαθμίδας ή χωρίς εμπειρία μέλους του προσωπικού. Είναι, επίσης, μια μορφή μαθητείας, όπου ένας άπειρος εκπαιδευόμενος μαθαίνει τα «κόλπα» από έναν έμπειρο συνάδελφο.
Μια σημαντική συνιστώσα της διαδικασίας mentoring είναι η επιχείρηση, η ατμόσφαιρα στην οποία λαμβάνει χώρα το mentoring. Συνήθως θεωρείται ότι μια επιχείρηση υποστηρίζει την ύπαρξη ενός επίσημου προγράμματος mentoring. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να θεωρηθεί ή αφεθεί στην τύχη. Η επιχείρηση πρέπει να είναι ενεργός συμμετέχων. Ωστόσο δεν πρέπει να μπλέκεται στην ιδιωτικότητα της σχέσης mentoring. Αντίθετα, θα πρέπει να αναπτύσει μέντορες και εκπαιδευτές μέσω κατάρτισης και εκπαίδευσης. Πρέπει να παρέχει το χρόνο και τους πόρους που απαιτούνται για να συμμετέχει το προσωπικό. Η επιχείρηση πρέπει, μέσω συντονιστών και επιτροπών, να αξιολογεί συνεχώς τις διαδικασίες, να είναι διαθέσιμη να παρέμβει, να βοηθήσει και να διορθώσει.
Όλοι οι χώροι εργασίας ή όλες οι θέσεις εργασίας δεν προσφέρουν ίσες ευκαιρίες μάθησης. Ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας που σχετίζεται με την εκμάθηση στο χώρο εργασίας είναι ο τρόπος οργάνωσης της εργασίας. Η παραδοσιακή επιχείρηση Fordist αντιπροσωπεύει μια ακραία μορφή καταμερισμού της εργασίας: οι εργαζόμενοι έχουν περιοριστικές περιγραφές εργασίας, επαναλαμβανόμενα καθήκοντα, ελεγχόμενες διαδικασίες και ελάχιστες ευκαιρίες για αυτόνομη λήψη αποφάσεων. Σε αυτές τις εργασίες υπάρχουν λίγες ευκαιρίες μάθησης και ανάπτυξης. Στον αντίποδα υπάρχουν επιχειρήσεις στις οποίες οι εργασίες συνεχώς παρέχουν νέες προκλήσεις και ευκαιρίες μάθησης. Σε αυτούς τους χώρους εργασίας οι εργαζόμενοι εναλλάσσονται στις θέσεις εργασίας, οι εργασίες εκτελούνται από συνεργατικές και αυτοδιαχειριζόμενες ομάδες με μεγάλη αυτονομία και οι εργαζόμενοι ενθαρρύνονται να μοιράζονται την εμπειρία τους και να βελτιώνουν την εργασία.
Ενώ η επιχείρηση καθορίζει το πλαίσιο και τις προϋποθέσεις για μάθηση, η αμοιβαία αλληλεπίδραση μεταξύ του ατόμου και του χώρου εργασίας εξακολουθεί να είναι ο παράγοντας που καθορίζει τη μάθηση. Η φύση της συμμετοχής των ατόμων στη μάθηση στο χώρο εργασίας εξαρτάται τόσο από το βαθμό στον οποίο ο χώρος εργασίας παρέχει ευκαιρίες για μια τέτοια συμμετοχή όσο και από το βαθμό στον οποίο τα άτομα επιλέγουν να επωφεληθούν από αυτές τις ευκαιρίες. Έτσι, ενώ ο χώρος εργασίας δημιουργεί τις δυνατότητες, είναι ο τρόπος με τον οποίο τα άτομα συμμετέχουν και αλληλεπιδρούν στους χώρους εργασίας τους που είναι κεντρικός για τη μάθηση. Από την άποψη αυτή, η γνώση προέρχεται μέσω των αλληλεπιδράσεων της κοινωνικής πρακτικής και των ατόμων που συμμετέχουν στην πρακτική αυτή. Επομένως, είναι σημαντικό να αναγνωριστούν οι χώροι εργασίας ως χώροι μάθησης.
Μια εκτεταμένη εργασιακή κοινότητα προσφέρει ευκαιρίες συμμετοχής σε πολλές διαφορετικές κοινότητες πρακτικής, ενώ μια περιοριστική εργασιακή κοινότητα περιορίζει τις ευκαιρίες συμμετοχής.
Τρεις τύποι ευκαιριών εκμάθησης έχουν κεντρική σημασία για τη δημιουργία διευρυμένου μαθησιακού περιβάλλοντος:
- Ευκαιρία συμμετοχής σε διαφορετικές κοινότητες εντός και εκτός του χώρου εργασίας·
- Οργάνωση θέσεων εργασίας, ώστε να παρέχονται στους εργαζόμενους ευκαιρίες να συνδυάσουν γνώσεις και τεχνογνωσία
- Ευκαιρία ενασχόλησης με θεωρητικές γνώσεις σε μαθήματα εκτός εργασίας (που οδηγούν σε προσόντα βασισμένα στη γνώση).
Οργανωσιακές μελέτες για την εκμάθηση στο χώρο εργασίας έχουν επίσης δείξει ότι είναι ευθύνη της επιχείρησης να δημιουργήσει ένα ευνοϊκό κλίμα και προϋποθέσεις για μάθηση μεμονωμένων ατόμων, ομάδων και ολόκληρων κοινοτήτων. Με άλλα λόγια, χρειάζεται χώρος για μάθηση και σκέψη.